‘Mamma Medea’ komt op 20 april naar Steenwijk

STEENWIJK - De voorstelling ‘Mamma Medea’ van Theatergroep Suburbia is te zien op woensdag 20 april De Meenthe. Schrijver Tom Lanoye en regisseur Olivier Diepenhorst vertellen meer.

De Griekse mythe Medea is een verhaal vol wraak, waanzin en wreedheid; Medea is de grootste draak uit de geschiedenis. De toneelbewerking ‘Mamma Medea’ onderzoekt of dat eigenlijk wel klopt: is Medea alleen maar slecht?  

Wat voor mensen zijn Medea en Jason?

Tom: “Medea wordt doorgaans ofwel afgespiegeld als feministische held of als schrikgodin en Jason als een klootzak. In ‘Mamma Medea’ zoek ik naar hun gelijk. Het is niet ‘lekker’ wat Jason doet, maar na al die jaren, na alles wat er gebeurd is, snap je waar zijn gedrag vandaan komt. En door de geschiedenis van Medea te laten zien, kun je begrijpen wat haar drijft.”

Olivier: “Medea weet dat haar eigen en Jasons daden uit het verleden consequenties hebben voor het heden en de toekomst. Ze neemt en vraagt verantwoordelijkheid hiervoor. Ze heeft alles opgegeven voor haar grote liefde. Als hij haar bedriegt is dat voor haar onoverkomelijk.”

Tom: “In zekere zin is ‘Mamma Medea’ ook een bewerking van ‘Who’s afraid of Virginia Woolf’: twee mensen die in de ultieme liefdesveldslag zoeken naar verlossing.”

Olivier, waarom zet je ‘Mamma Medea’ op de planken?

Olivier: “Toen ik dit stuk las, werd ik verliefd op de taal. Een kunstwerk. Muziek haast! De poëtische verzen van Medea crashen op het moderne polderproza van Jason. Dat vuurwerk wordt nog eens vergroot door de intense verbinding tussen hen beiden. Medea komt uit Kolchis, is gepassioneerd en spiritueel. Jason is een stoere Griek en voelt zich superieur in zijn nuchterheid en pragmatisme. Medea wil de liefde helemaal beleven, Jason kan dat niet. Maar hun liefde is ondertussen gelijkwaardig. ‘Mamma Medea’ gaat ook over hoe wij met vreemdelingen omgaan. In Korinthe wordt Medea niet geaccepteerd. Men vindt haar te wild, te exotisch, te vol, te ondoorgrondelijk, te gevaarlijk. Maar Medea heeft al haar schepen moeten verbranden en niemand lijkt dat te begrijpen of zich daar verantwoordelijk voor te voelen.”

Tom, waar en wanneer schreef je ‘Mamma Medea’?

Tom: “Dit is het eerste stuk dat ik volledig in Kaapstad heb geschreven, in 2001, waar ik deels woon. De bewerking van Medea heb ik hier als het ware ontdekt. Want ‘Mamma Medea’ vertelt veel over hoe wij in het Westen aankijken tegen andere culturen en ook naar vroegere beschavingen. We denken dat wij in een rationele tijd en wereld leven en dat de ander irrationeel is. We kijken naar de ander als exotisch, of juist barbaars. Maar de realiteit is, geloof ik, dat de mens, waar ook ter wereld, irrationeel blijft. En dat hij of zij daar ooit mee geconfronteerd wordt. In ‘Mamma Medea’ kijken de nuchtere Grieken naar de Kolchiden als een exotisch en gepassioneerd volk. Met een vermeende superioriteit en vanzelfsprekendheid die ons in het Westen zeker niet vreemd zijn.”

“In 2001 schreef ik het stuk specifiek voor Els Dottermans, net als ik een Vlaming, en Han Kerckhoffs, een Hollander, net als mijn partner. De Vlamingen en Hollanders staan qua levensvuur tegenover elkaar als de Kolchiden en de Grieken, dus schreef ik Medea’s tekst in Vlaams en Jasons woorden in het Nederlands.”

Olivier, is in jouw regie de taal van Tom Lanoye hetzelfde gebleven? 

Olivier: “Ja. Maar in deze enscenering van ‘Mamma Medea’ spelen alleen Nederlandse acteurs. Daarom heb ik wat kleine zaken in de tekst veranderd. De aanspreektitel gij is bijvoorbeeld vervangen door u.”

Tom, wat vind je van die tekstuele aanpassingen?

Tom: “Ik weet niet precies hoe en wat Olivier heeft aangepast, maar ik heb vertrouwen in hem. De tekst hoeft ook niet precies zo uitgesproken te worden als ik het geschreven heb; het stuk geeft materiaal om te spelen. Ik kijk enorm uit naar de voorstelling. Als schrijver en regisseur geven we slechts materiaal en richting aan de keizers van de planken: de acteurs. De vraag is: hoe gaan zij het doen?”

Olivier: “Stefan Rokebrand die Jason speelt is niet alleen een heel mooie, volle acteur, hij is ook heel charmant. Zodra hij het toneel opkomt, vertrouw je hem. Charlie Chan Dagelet is een moeder en een meisje ineen. Ze kan razendsnel schakelen en heeft een enorme scherpte en emotionele diepte. In de manier waarop zij met Medea’s bloemrijke taal omgaat, zie je dat ze ook muzikant is.

Voor mij is het trouwens een meerwaarde dat ik met Tom kan overleggen over het stuk. Ik voel het vertrouwen van hem. Dat is toch heel anders dan een stuk regisseren van een schrijver die er niet meer is.”

Wat zien we van jullie persoonlijk terug in ‘Mamma Medea’?

Olivier: “Ik leer elke dag nog over hoe diep de strijd tussen Medea en Jason is. Dat leert me soms over mijn eigen relatie. Dan denk ik: ja, ik heb ook weleens zo’n ruzie gehad.”

Tom: “Mijn moeder was een soort Medea: larger than life, vol passie en vuur. Mijn vader, een zachtaardige slager, moest haar maar zien bij te benen. Hun liefde was groots. Net zoals de liefde tussen mijn man en mij, waarbij ik de Medea ben. Kun je elkaar verstaan, daar gaat het in elke liefdesrelatie over.”

De voorstelling ‘Mamma Medea’ van Theatergroep Suburbia is te zien op woensdag 20 april in Rabo Theater De Meenthe, aanvang 20.00 uur. Kaarten: www.demeenthe.nl.