Barbara Lok, het muzikale brein achter musical ‘Eiland in de Verte’

URK – Barbara Lok uit Zwartsluis, binnen musical ‘Eiland in de Verte’ een van de verantwoordelijken voor muziek & koor en orkestleider, is nog steeds vol verbazing over de onlosmakelijke band Urk versus zang. “Je hoeft Urkers niet te vragen om volume,” merkte ze al gauw. “Urkers durven allemaal te zingen, kúnnen allemaal zingen, ze zijn gewend te zingen en ze zijn niet bang,” zegt Barbara, om met een grote glimlach te vervolgen met: “Soms moet je ze zelfs afremmen, het gaat echt met volle kracht vooruit!”

Lok is vanuit theater De Meenthe in Steenwijk al eerder betrokken geweest bij diverse musicals (Storm over Beulake, Mysterie Wardenier, Razzia) maar ervoer de afgelopen maanden dat ‘Eiland’ toch weer heel wat anders is. “We repeteren op Urk - niet in onze gebruikelijke thuisbasis De Meenthe -, een hele groep mensen komt uit deze contreien (van Urk, uit Emmeloord, uit de Noordoostpolder, Zwolle, Steenwijk, Hasselt en Genemuiden), voor het eerst doen er kinderen mee (van de musicalschool van Christianne Kapitein), terwijl ook voor de eerste keer een brassband, Valerius, meedoet. Tot slot wordt ‘Eiland in de Verte’ geheel in de openlucht opgevoerd, op 22, 23, 24 en 25 juni. Er wordt een groot theater gebouwd met 1400 zitplaatsen op de gemeentehaven op Urk. Alles buiten, heel spannend, er zijn al 2500 kaarten verkocht, hopen dat de weergoden meewerken.”

Dramatisch verhaal

‘Eiland in de verte’ is het dramatische verhaal van de jonge geliefden Maarten en Lena, en hun beider families: de ene familie is een vissersgezin van Urk, de andere een boerengezin dat vanuit Zeeland na de inpoldering naar de polder verhuist. De leden van het Urker gezin en de vissersmannen praten in de musical ‘begrijpelijk’ Urks tegen elkaar. Er wordt niet Urks gezongen. “De liedjes zijn geschreven vanuit de Nederlandse taal. Als je dat zou omzetten naar het Urks zit je soms met de klemtonen die op de melodie een beetje gek klinken. Maar je hoort tijdens de zang natuurlijk wel de Urker tongval, bijvoorbeeld tijdens het liedje ‘Genacht’, dat vind ik heel mooi, dat voegt echt wat toe. Urks is een hele zangerige taal. ‘Genacht’ wordt gezongen door Jannie Kaptijn uit Urk, zij zit in het koor, daar is ze mijn hulp, mijn steun,” zegt Lok. 

“Jannie Kaptijn is een leerling van mij, ik krijg altijd een vissie van haar, als ze bij mij komt. Ik word altijd overladen met cadeautjes en vis, heerlijk, ik ben echt een viswijf hoor. Ik kwam bij de Urker viskraam in mijn woonplaats Zwartsluis, flyers neerleggen. Zegt zo’n leuke jonge meid die me hielp: ik weet van niks. We waren net begonnen met repeteren; de volgende dinsdagavond stond ze er, deed auditie en nu doet ze mee in het projectkoor. Dat telt zo’n zestig zangers en zangeressen, in totaal zijn we met 80, 85 en daar komen ook nog de leden van de brassband bij.”

Klik

“Met Christianne Kapitein en Mitchell ten Hove, de regisseur, hadden we gelijk een hele goede klik. Met de kinderen ook. Ik werd er met open armen ontvangen. Nee, van een gesloten gemeenschap hebben we nooit iets gemerkt. Als je gewoon jezelf bent is er niks aan de hand. Ik kom zelf ook uit de omgeving. Vreemde eend in de bijt? Nooit zo’n moeite mee gehad. Ik ga ook niet extra mijn best doen, ik doe gewoon wat ik doe en ik ben wie ik ben. Ik krijg altijd leuke reacties.”

Korte aanlooptijd

“Het is natuurlijk altijd heel spannend of het gaat lukken. Vooral nu omdat de aanlooptijd heel kort was. Normaal begonnen we in januari, hadden we vier, vijf, zes maanden aanlooptijd voor de repetities. Maar het mocht dit jaar niet, het mocht pas in maart en we zijn pas in april begonnen met het koor. Ik zing alle liedjes zelf in, ook per partij; vanaf januari hebben ze wel elke week een nummer opgestuurd gekregen met hun eigen partij en bladmuziek om thuis te oefenen. Zijn het amateurs onder professionele leiding? Ik heb een hekel aan het woord amateurs. Als je kijkt en luistert naar bijvoorbeeld de hoofdrolspelers, die doen echt niet onder voor profs. De verwachtingen liggen ook voor die mensen heel hoog, ik heb echt respect dat ze dit aangaan. Ik vind het knap, superknap wat ze aandurven.”

“We hebben audities gedaan, heel veel aanmeldingen gehad. Willemijn Middelkoop, een Urkse vrouw, was een van de eersten; zij heeft de lat zó hoog gelegd, die wás gewoon Lena, de hoofdrolspeelster, dat voelden we met zijn allen gelijk al. Waldemar Hoving uit Zwolle, die is gewoon die strenge Zeeuwse vader. Jop Gnodde uit Urk is de zoon van die Urker, was ook gelijk: bam. David van Dam uit Genemuiden, een jongen die nog nooit wat had gedaan. Ik kreeg een mailtje van hem: ‘Mag ik een keer een proefles van jou, want ik zou wel eens een keer willen weten of ik überhaupt kan zingen’. Hele bescheiden jongen, had een liedje voorbereid. Hij kon fántastisch zingen. Wij zochten nog een jongen van buiten Urk, een Zeeuwse zoon, en die was er niet. Toen zei ik: ik heb laatst een jongen ontmoet, ik weet niet of hij kan spelen, maar die zou precies die rol kunnen doen. David deed auditie, als een duveltje uit een doosje. Hij had er zoveel plezier in. Zo natuurlijk, hij pakt de aanwijzingen, sommige mensen moeten gewoon zichzelf zijn. Genemuiden en Urk hebben ook een beetje dezelfde mentaliteit, dat vissersverleden, ze zijn gewend om te zingen vanuit de kerk.”

“Natuurlijk, het gaat over liefde en ook over mensen die niet meer terugkomen van zee. Dat raakt veel emotie, er zitten traanmomenten in. Maar die tien, twaalf kinderen geven de luchtigheid aan het geheel. Niet als kinderkoor apart, maar ondersteunend bij het grote koor en spelend tijdens vlaggetjesdag. Het gaat wat moois worden. Er zit meer drama dan ooit in, dankzij de emotionele lading. Dat vind ik wel heel mooi.”

Door George Huisman