Phia (80) uit Vledder doneert nier aan Marjo (77) - Chirurg Pol: ‘Uniek voor iemand van jouw leeftijd’

VLEDDER/BATHMEN - Transplantatiechirurg Robert Pol van UMCG heeft het nog niet vaak meegemaakt dat een bijna tachtigjarige een nier doneert aan een medemens. “Dit is vrij uniek voor iemand van jouw leeftijd,” zegt hij daarom tegen Phia Vogel (80) uit Vledder. Op 10 augustus 2022 schenkt zij een nier aan haar vriendin Marjo Westerhof uit Bathmen. Een half jaar later blikken beide vrouwen terug op deze ingrijpende gebeurtenis. “We zijn allebei heel gelukkig met de afloop.”

Phia en Marjo hebben elkaar in de jaren ‘90 in Frankrijk leren kennen, waar ze beiden met hun partners op vakantie zijn. Phia met haar man Jan en Marjo met haar partner Els. Het klikt meteen en een bijzondere vriendschap begint. In 2012 slaat het noodlot toe voor Marjo. De Bathmense vertelt: “Ik kreeg blaaskanker en tijdens onderzoek bleek bovendien dat mijn nieren niet meer zo goed werkten.” Nadat haar blaas is verwijderd is ze gelukkig weer kankervrij. Ze wordt verder behandeld voor haar nierprobleem. “Een niertransplantatie zou mij kunnen helpen, maar in het ziekenhuis van Deventer vertelt mijn arts dat ik niet transplantabel ben,” zegt Marjo. Ze heeft het geluk dat ze in 2021 een andere nierspecialist krijgt, die zegt dat niertransplantatie wel mogelijk is. Els biedt meteen aan een nier te doneren. 

Geroerd

Het is heel verdrietig voor Marjo als haar partner een maand later, in december 2021, plotseling overlijdt. Op de crematie van Els herhaalt Phia haar eerder uitgesproken aanbod: “Als het met Els niet gaat, dan wil ik wel jouw vangnet zijn.” Marjo is hierdoor ongelofelijk geroerd. “Ik was in eerste instantie verbijsterd. Je bent een held als je dit voor iemand wilt doen. Phia wilde gezond voor mij het ziekenhuis ingaan om een pittige ingreep te ondergaan.” Op haar beurt vindt Phia het wel moeilijk om haar besluit tegen haar man Jan en hun vier kinderen te vertellen. “Ze waren eerst even stil, maar respecteren mijn beslissing,” vertelt Phia. Jan voegt daar aan toe: “Ik heb jou niet willen beïnvloeden, het is jouw beslissing en jouw verantwoordelijkheid.”

Bloedgroepen matchen goed

Bij een onderzoek in het UMCG in Groningen op 26 januari 2022 blijken de vrouwen mazzel te hebben. Hun bloedgroepen matchen heel goed, waardoor transplantatie mogelijk zou kunnen zijn. “Het lijkt wel of onze voorouders vreemd zijn gegaan met elkaar,” grapt Marjo. De vrouwen krijgen dan ook een twee uur durend gesprek, waarin hen alle aspecten van de operaties verteld worden. Ze horen dat ze beiden een paar maanden uit de running zullen zijn. Uitgebreide onderzoeken volgen op 31 maart en 1 april 2022. Rondom beide vrouwen wordt een team gevormd met daarin de chirurg, een nefroloog, een internist en een coördinator. Deze teams gaan onafhankelijk te werk, zodat ze elkaar niet kunnen beïnvloeden. 

Chirurg Robert Pol zegt later tegen Phia: “Donatie is vrij uniek voor iemand van jouw leeftijd.” Dat ze bijna 80 is vindt hij geen beletsel. “De chirurg zei tegen mij dat organen zelfs ouder kunnen worden dan een mens zelf,” aldus Phia. Het is volgens een andere chirurg ook een voordeel dat zij niet eerder aan haar buik is geopereerd. “Je hebt nog een maagdelijke buik,” constateert hij.

Saaiste dag

Na deze twee onderzoeksdagen breekt een spannende tijd aan voor Marjo en Phia. Na een tijd krijgen ze het verlossende bericht: de onderzoeksresultaten zijn goed en in augustus 2022 kunnen de operaties ingepland worden. In verband met corona zouden die eerst uitgesteld worden tot oktober of november 2022, maar gelukkig blijkt het later toch al op 10 augustus 2022 te kunnen. De vrouwen melden zich al een dag daarvoor. “Dit wordt de saaiste dag van jullie leven,” krijgen ze te horen, maar dat blijkt niet uit te komen. Phia: “Jan en Marjo’s kinderen waren erbij en we hebben samen ‘s avonds nog gezellig in het hotel bij het ziekenhuis gedineerd.” 

Lijstje met muzieknummers

Op de tiende augustus gaat eerst Phia om 8.00 uur onder het mes. Al vanaf 5.45 uur beginnen de verpleegkundigen met de voorbereidingen. Spannend vindt ze het wel. “Ik had de hele nacht niet geslapen en een lijstje met muzieknummers gemaakt voor mijn uitvaart, voor het geval ik het niet zou overleven,” zegt ze lachend. Binnen drie uur heeft Pol de nier uit Phia’s buik gehaald, terwijl hij daar normaal zo’n viereneenhalf uur over doet. “Nog nooit ging de operatie zo snel,” zegt hij later tegen zijn patiënt. Als ze bijkomt in de uitslaapkamer is ze meteen helemaal helder. “Ik had het gevoel dat ik heerlijk lang en diep geslapen had.” ‘s Middags is Marjo aan de beurt. Ook de transplantatie van Phia’s nier gaat voorspoedig. “Normaal maken ze de nieuwe nier vast aan de blaas, maar omdat ik die niet meer had, moest hij hem vastzetten achter mijn buikvlies.”

‘Als ie het maar doet ...’

Ondertussen wacht Phia in spanning af. “Als ie het maar doet,” maalt het voordurend in haar hoofd. Een tijd na de operatie rijden de verpleegkundigen Marjo haar kamer op. Dat is voor beiden een bijzonder en heel emotioneel moment. “Hij doet het!” klinkt het opgelucht. Ook in de maanden na de operatie vertoont Phia’s nier in Marjo’s buik geen afstotingsverschijnselen. Toch is deze periode niet gemakkelijk voor beide vrouwen. Marjo heeft last van de bijwerkingen van de medicijnen en Phia voelt zich vaak moe en heeft last van haar darmen. Nu we vijf maanden verder zijn, gaat het met beide vrouwen een stuk beter. Phia heeft de repetities van haar vrouwenkoor hervat en kan samen met Jan weer wandelingen maken. Stralend zegt ze: “Ik voel me weer de oude, het was het allemaal waard!” 

‘Elke dag is een wonder’

Marjo is opgelucht dat haar nieuwe nier stabiel is en dat het afstotingsgevaar geweken lijkt. Het blijft natuurlijk nog wel even spannend, maar volgens de artsen ziet het er goed uit. Uit onderzoek blijkt dat haar nieuwe nier een functie heeft van 40% en de ene overgebleven nier van Phia 46%, wat in beide gevallen voldoende is om goed te kunnen functioneren. “Elke dag is een wonder voor mij, ik ben Phia oneindig dankbaar en heel opgewekt dat het goed gaat met haar. Zij geeft mij een tweede leven,” klinkt het dankbaar. De Batmense voelt zich heel verantwoordelijk met in haar buik de nier van Phia. “Ik luister heel goed naar mijn arts en probeer zo gezond mogelijk te leven,” zegt ze vastberaden. Phia vertelt nog dat ze zich soms wat ongemakkelijk voelt bij alle lofuitingen die ze van Marjo en veel anderen heeft gekregen. Bescheiden zegt ze: “Ik heb het als heel positief ervaren.” Marjo vult aan: “En we zijn allebei heel gelukkig met de afloop.” Wat betreft de goede en zorgvuldige behandelingen in Groningen zijn ze het roerend eens met elkaar: “We zijn allebei fan van het UMCG.”