Jannie Kaptijn: ‘Eiland in de Verte’ toont Urk op zijn kwetsbaarst

URK – Het gesprek is bijna afgelopen als Jannie Kaptijn plotseling zegt: “De puurheid en de echtheid van deze musical is het mooiste; eigenlijk moet iedereen hem zien. Urkers moeten dit mee gaan maken.”Het muzikale theaterspektakel ‘Eiland in de Verte’, dat op 22, 23, 24 en 25 juni op de Gemeentehaven van Urk wordt gespeeld, verhaalt over verlies, geloof, hoop en liefde. Meest indringende moment is als Jannie Kaptijn het nummer ‘Genacht’ zingt; elke Urker kent de uitdrukking, elke Urker wéét wat de impact van dat woord is, elke Urker weet waar het over gaat.

 ”Dit lied zingen is een soort van opdracht voor mij,” zegt Jannie Kaptijn. “Mijn vriendin is twee jaar geleden haar man verloren. Ik zing het met name voor haar, ook omdat ik weet hoe je je voelt, wat het met je doet. Dat zijn zulke traumatische gebeurtenissen, dat komt ook in de musical terug. Ook bij ons zullen er heel veel tranen gaan vloeien. Als ik dat liedje in die setting ga zingen dan voel ik het ook. Want er zitten mensen die het verlies van iemand van dichtbij meegemaakt hebben. Ik huil van binnen als ik er over praat. Ik weet ook niet hoe ik ga reageren, zeker tijdens die eerste voorstelling, dat is het spannends. Want dan zitten er ook mensen die ik ken die hiernaartoe komen omdat ik het zing en daardoor ook geïnteresseerd zijn in de rest. Dan zit mijn vriendin er ook, en mijn man, die zijn vader in 2009 is verloren op het water. Maar ach, ik mag ook best een traantje laten.”

Auditie

Jannie Kaptijn is de hoofdzangeres bij de sopranen. “Ik heb een hele vaste stem, dat is ook nodig want het is op een groot podium én het is buiten. Het is flink werken, of je de hoogte ingaat, of de laagte of als het koor erbij komt. Het is spannend maar ook leuk. Voor mij is het ook goed uit mijn comfortzone te komen. Ik durf het nu ook wel. Ik ben gevraagd door Barbara Lok, een hele vrolijke leuke vrouw, ik heb zangles van haar. Zij mag de muziek en de koorleiding voor haar rekening nemen. Ik heb vroeger heel veel met koren gezongen, daar ligt mijn passie ook wel. Barbara vertelde mij over dit evenement en dat ze op zoek waren naar echte Urkers. Ik zong het liedje Genacht voor de eerste keer bij haar in de studio, dat sprak mij zo aan, dat voelde gelijk zo dichtbij. Ik was gelijk verkocht, deed auditie en werd uitgekozen. Ik ben blij dat ík dit lied zing, ik zei tegen mijn vriendin: ik ga een liedje zingen en dat gaat ook over jouw leven. Toen had ze tranen en ze zei: dat maakt onze band nóg sterker, komen we nog dichter bij elkaar. Pas twee jaar terug verloor ze haar man, 28 november 2019, de UK 165. Was ook op het NOS-journaal. Mijn buurman en zijn vriend. De netten waren verstrikt geraakt aan een oud scheepswrak, bleven haken, het was een kwestie van seconden en het was over. Een week ongeveer hebben ze gezocht, allebei zijn ze gevonden. Mijn vriendin heeft drie jonge kinderen, daar blijf je als vrouw mee achter.”

Tantezegger

“Ik heb zelf een tantezegger van zestien jaar, die is overleden, verdronken. Die was op 25 november 1996 aan het vissen met een bootje, op het Tjeukemeer. Met drie jonge jongens zijn ze omgekomen, drie dagen hebben ze gezocht, toch gevonden. Dan komt dat liedje Genacht heel dichtbij. Dat liedje is niet zomaar wat, dat heeft echt inhoud. Mijn schoonvader is september 2009 overvaren, hij voer op de botter de UK12. Daar was hij mee naar Lelystad om over te varen. Een grote kuster, een zandcontainer, heeft hem overvaren. Een kleinzoon was ook aan boord, die heeft het gelukkig goed doorstaan, maar het was heftig allemaal.”

Genacht

“Dat woordje Genacht is zo duidelijk. Vrijdag, zaterdag komen de mannen meestal thuis en zondagavond vertrekken ze weer. Dan zegt de visser tegen zijn vrouw: Genacht. Het betekent tot weerziens, ik hoop dat ik je weerzie. Als ik je niet meer zie, zie ik je straks wel terug.”

“Het gebeurt regelmatig, als je het monument bekijkt. Het ergste is als ze niet meer terugkomen, dat ze verdwijnen in de Noordzee, dat ze niet meer zijn te vinden. Een vrouw die ik heel goed ken zei tegen mij: ik doe de deur niet op slot, ik laat hem open. Die geloofde niet dat hij was omgekomen, je ziet geen lijk, niks, en dan is het heel moeilijk.”

Toneelstuk

“Dat liedje Genacht, daar gaan ze ook een heel toneelstuk bij doen. Ze gaan het uitbeelden, dat iemand komt vertellen: de kotter wordt vermist, ze zijn nog aan boord of erover heen geslagen, dat weten we niet, en nu is het afwachten. Als ze zijn overleden, komt er een rouwstoet in voor, rouwkleding en dan ga ik dat liedje zingen. Toen ik het de eerste keer moest zingen, was ik daarna helemaal kapot. Mijn man heeft het al gehoord, die werd er heel erg emotioneel van, mijn zus moest huilen: het komt heel erg binnen, het is zo intens, zei zij. Ook omdat je het kunt zingen omdat je weet wat de diepe inhoud is. Omdat je weet dat Genacht geen welterusten is, maar een diepere betekenis heeft: zie ik je nog terug of is dit een vaarwel? Het hele liedje heeft heel veel droefheid in zich, het hele programma eigenlijk.” 

Werk aan de wal

“Mijn vader had vroeger de ouwe 64, ook een kotter, en zijn zoon heeft ook gevaren, hij kreeg rugproblemen, toen is hij gestopt, ikzelf kom dus ook uit een vissersfamilie. Mijn man heeft zelf op het IJsselmeer gevist met een IJsselmeerkottertje, omdat er zoveel gebeurd is heeft hij ervoor gekozen om werk aan de wal te zoeken, ik was wel blij. Een tantezegger van mij, die kreeg een klap water aan dek, die heeft hem van de ene naar de andere kant van het dek geslagen, niemand had het in de gaten. Gelukkig werd hij wakker, op het dek, het was gewoon een wonder. Toen heeft hij gezegd: ik ga hiermee stoppen.” 

“Het verhaal heeft te maken met de impact op heel veel levens op Urk, hier zijn zoveel tragedies gebeurd. Het verhaal heeft ook met de inpoldering te maken, over vissers en boeren die ook hun eigen leven hebben met hun eigen problemen. Mijn hart ligt natuurlijk op Urk. Dat hele verhaal vind ik erg interessant en mooi dat het nu een plekje krijgt. Al bestaat toeval niet, het is wel heel toevallig dat Barbara mij hiervoor vroeg. Het heeft zo moeten zijn. Zo zie ik het ook. Zo geloof ik het.”

Door George Huisman