Een duik in het verleden van Giethoorn: Het Kraggehuis

GIETHOORN - In deze maandelijkse rubriek duikt Gerke van Hiele, predikant van de Doopsgezinde Gemeente, in het Gieters verleden. In deel 23 keert hij terug naar 1918 naar de bouw van het Kraggehuis op het Wiede.

We moeten hiervoor naar de periode dat ds. T.O. Hylkema in Giethoorn (1911-1929) tal van sociaal-maatschappelijke activiteiten ontplooide. De oprichting van Korfbalvereniging Samen Eén was het begin. Met deze enthousiaste jongeren bouwde hij van talloze kraggen (dat wil zeggen losdrijvende stukken grond) eerst een eiland en vervolgens daarop een houten clubhuis, ‘Het Kraggehuis’ met de SAMEN EEN-vlag in top. 

Broederschap

De eerste opzet was een jeugdhuis waar jongelieden in het weekend gezellig samen konden komen. Hylkema financierde de bouw met een bedrag van 600 gulden. Op de dag van de opening hield hij ’s avonds een rede in het oude gebouw van Samen Een aan het Peerdepad. Hij vertelde volgens het verslag in de Steenwijker Courant dat de club praktisch christelijk werk voor ogen had. Hij hoopte zo een broederschap tot stand te brengen waar vooral jongeren in hun behoeften kunnen voorzien. Er was gebleken dat er in het dorp gebrek was aan gezonde ontspanning. Sport was heel belangrijk, maar ook een eigen plek waar zij van alles kunnen hebben en doen, zoals, lezen, converseren, dammen en schaken. Het ging hem erom dat zij zich zowel lichamelijk als geestelijk zouden ontwikkelen en niet zoals thans velen van hun oudere vrienden bijvoorbeeld de hele zondag in de herberg zullen gaan zitten kaarten en drinken. Pilletjes waren er toen nog niet.

Er was kortom sprake van een ideaal. Het ging om meer dan een beetje punteren, tandenpoetsen in het Wiede en slapen op strobalen. Hylkema verzorgde zelf de dagopening en -sluiting. Er werd gezongen bij het kleine harmonium dat in voor- en najaar per punter naar het eiland werd vervoerd. Naast een clubhuis werd het vooral ook een plek voor zomerkampen op levensbeschouwelijke grondslag. Eerst waren deze jongens- en meisjeskampen gescheiden, later gezamenlijk maar wel met aparte slaapzalen. Voor velen zijn deze ervaringen van een week op het Wiede van grote betekenis geweest. Het was een plek om in de vrije natuur tot jezelf en tot elkaar te komen, iets van verbondenheid te beleven met het geheim van God, hoe je dat ook maar verstaat.

Onderduikers

Vanaf 1931 werd het huis ook gebruikt voor familiekampen. Hylkema zelf had Giethoorn inmiddels voor Amersfoort verruild, maar hij kon zijn oude standplaats niet zomaar vergeten. De eerste jaren ging de familie ’s ochtends om 5.00 uur per graanboot van Amersfoort over de Zuiderzee, vaste stop in Urk en dan bij Zwartsluis richting Giethoorn. Er was in deze beginjaren nog geen elektriciteit en zelfs geen stromend water, maar dit kon deze ‘Kraggenezen’ er niet van weerhouden dit uniek gelegen huis te huren, later onder leiding van dochter Koos Hylkema en anderen. Ook in de eerste oorlogsjaren bleef men komen waarbij het merendeel van de kampgenieters bestond uit onderduikers. Als er onraad dreigde, kregen ze een seintje uit het dorp. Dan verdwenen deze onderduikers snel in de kraggen rond het Wiede. Velen hebben gedurende de lange oorlogszomers er van een zo onbezorgd mogelijke vakantie kunnen genieten, zoals ook de jongens die ondergedoken zaten in de pastorie.

Het Kraggehuis was een plek om in de vrije natuur tot jezelf en tot elkaar te komen, iets van verbondenheid te beleven met het geheim van God, hoe je dat ook maar verstaat.

Twee branden

Het pand met markant rieten dak en luifel brandde twee keer af, eerst in 1958 (door vandalisme) en later in 1976 door een explosie. In 1978 verrees het huidige gebouw. De opening werd verricht door Koos Wirtjes-Hylkema en een overzicht van de bouw werd gegeven door Cees Maat, secretaris van de Stichting Jeugdwerk van de doopsgezinde gemeente. Vanaf die tijd staat er een goed uitgerust groepsvakantiehuis met 54 slaapplaatsen. Dankzij sponsoren beschikt het huis nog steeds over een eigen vloot van zeven authentieke eikenhouten punters. Het wordt in de zomer de laatste dertig jaar ook gebruikt voor Kindereiland, tijdens de twee zomerweken voor plaatselijke jeugd, een initiatief van ds. Andries Bakker in 1990.

Het Kraggehuis is zo al meer dan een eeuw een kostbare plek om samen te komen. Buiten het seizoen, in deze donkere dagen voor Kerst zijn er in Steenwijkerland Goddank ook andere kostbare plekken om iets van licht en warmte te delen. Gezellige kroegen én sfeervolle kerken. Wie weet zijn we daar aan toe. In Giethoorn beginnen we op Kerstavond in de Vermaning aan de Dorpsgracht om 21.30 uur. Muzikale medewerking is van Gemengd koor Dwarsover onder leiding van Sigrid de Grave. Ik wens u goede Kerstdagen en een gelukkig Nieuwjaar.

Inspiratie: Wientje van Heel-Driebergen, ‘60 jaar Kraggekamp 1931-1991’.